“We hebben sinds januari helemaal geen cassave.” De oogst van september vorig jaar is voor 90 procent mislukt. “Nu hebben we echt niks,” zegt hoofdkapitein Aines Japanalu Oeloekoeni uit Apetina, met een brok in zijn keel. De dorpsbewoners zijn ten einde raad en hebben besloten de noodklok te luiden. De laatstgehouden krutu in het dorp heeft bepaald dat er gevraagd zal worden naar donaties van rijst vanuit Paramaribo.

Hoofdkapitein Aines Japanalu Oeloekoeni. Foto: Dijon Koemapu

Oeloekoeni geeft in gesprek met Suriname Herald aan, dat er sinds januari weinig tot geen cassave te vinden is in Apetina. Het dorp Palumeu heeft ook met deze schaarste te kampen. In deze twee Wayana inheemse dorpen in het Tapanahony-gebied, wonen er respectievelijk 227 om 330 mensen. Suriname Herald heeft reeds in november vorig jaar bericht gedaan over het effect van klimaatverandering op de voedselzekerheid in het gebied.

Volgens wetenschappers van National Center for Environmental Information (NCEI), was 2023 het warmste jaar ooit voor de planeet. De gemiddelde land- en zeespiegeltemperatuur van de aarde lag in 2023 1,18 graden Celsius boven het gemiddelde van de 20e eeuw. De tien warmste jaren sinds 1850 hebben zich allemaal voorgedaan in het afgelopen decennium.

NCEI voorspelt verder dat er een kans van 33,3 procent bestaat dat 2024 warmer zal zijn dan 2023, en een 99 procent kans dat 2024 zal behoren tot de vijf warmste jaren.

In Suriname is de opwarming van de aarde ook voelbaar. De afgelopen maanden was er in geen velden of wegen regen te bekennen in het diepe Zuidoosten. Vanwege de lange periodes met extreem hoge temperaturen, zijn de cassave aanplantingen van de meeste gezinnen mislukt. De voedselzekerheid is ernstig geschaad.

Cassave is het hoofdvoedsel van de inheemsen. Door het schrijnend gebrek hieraan kan er geen cassavebrood, kwak of kasiri bereid worden. De dorpsbewoners zijn nu aangewezen op het nuttigen van rijst; hiervoor zijn ze echter volledig afhankelijk van de ‘stad’.

“Er zijn geen winkels in het gebied en de dorpsbewoners hebben ook geen financiële middelen. Daarom hebben wij bericht gestuurd naar de stad om te vragen naar hulp in de vorm van rijst”, legt de hoofdkapitein uit. Hij heeft contact gemaakt met Michel Nailoepun, voorzitter van de Stichting Piya. Piya is de technische werkarm van het traditioneel gezag van Apetina en opereert vanuit Paramaribo.

Nailoepun zegt aan de redactie van Suriname Herald vol verslagenheid te zitten vanwege de voedselschaarste in zijn geboortedorp.

“We zijn dagelijks in contact met onze mensen en hebben dus ook de situatie zien verergeren.” Echter is de nood nu van dien aard dat wij genoodzaakt zijn een inzamelingsactie voor rijst te starten voor zowel Apetina als Palumeu.”

Hoofdkapitein Oeloekoeni geeft verder aan dat het de afgelopen drie weken weer geregend heeft. Hij kan echter nog niet aangeven of de cassaveoogst van september succesvol zal zijn. Dit hangt allemaal af van de weersomstandigheden en de vruchtbaarheid van de kostgronden.