26 April 2024
10:03door Wilfred Leeuwin
PARAMARIBO — De Rekenkamer als onafhankelijk controleapparaat constateert in haar verslag van 2023 ernstige tekortkomingen in het financiële huishouden van de overheid. Bij zowel de begrotingsrekening, operationele uitgaven, middelen begroting als het beleidsprogramma blijken werkprocessen niet te zijn vastgelegd en functioneren de afdelingen Interne Controle niet. De kans en het risico op onbewuste of bewuste fouten is daardoor erg groot.
In het verslag wordt er steeds melding van gemaakt dat de ministeries en overheidsinstanties simpelweg geen reactie geven op conceptrapporten van de Rekenkamer. Het instituut heeft bij negen ministeries een controleproject uitgevoerd op de begrotingsrekening. Ze komt tot de algemene conclusie dat zij conform de wet op de Rekenkamer geen goedkeuring kan geven aan de rekening van ontvangsten en uitgaven over het dienstjaar 2021.
“Zelfs binnen het directoraat Belastingen, als ontvanger van alle belastingmiddelen, wordt geen interne controle verricht. Het directoraat beschikt niet over een afdeling Interne Controle”
De Rekenkamer kan niet anders dan in het jaarverslag een lange reeks aanbevelingen te doen aan de regering, met het verzoek en de hoop die serieus te nemen en op te volgen. Er wordt vastgesteld dat door onvolkomenheden van het systeem, waarin de verantwoording moet plaatsvinden, er geen zekerheid kan worden verkregen dat de cijfers in de begrotingsrekening betrouwbaar zijn. Er is sprake van discrepantie tussen de begrotingsrekening en het informatiesysteem.
Zelfs binnen het directoraat Belastingen, als ontvanger van alle belastingmiddelen, wordt geen interne controle verricht. Het directoraat beschikt niet over een afdeling Interne Controle. In het dienstjaar 2021 is er ook geen controle uitgevoerd door de Centrale Landsaccountantsdienst (Clad). De Rekenkamer kon bij de controle dus niet steunen op rapporten van de Clad en ook niet op de afdeling Interne Controle.
Personeelsbestand
Conform één van de taakstellingen van het directoraat Financiën, met name het algemeen beheer van alle staatsgelden waaronder leningen en schenkingen en het toezicht op de juiste besteding daarvan, is geconstateerd dat binnen het directoraat het check and balances-principe niet wordt gehanteerd. Als beheerder van alle staatsgeld is het van eminent belang dat het directoraat in het bezit is van alle genomen besluiten aangaande leningsovereenkomsten. “De afdeling Interne Controle van het directoraat heeft geen informatie overgelegd van de controles die in het dienstjaar 2021 zijn uitgevoerd”, vermeldt de Rekenkamer in haar verslag.
Als het om de personele administratie gaat, blijkt dat het personeelsbestand van ministeries niet klopt met van het Centraal Bureau Mechanische Administratie (Cebuma). In de accumulatiestaat zijn er tekortkomingen geconstateerd. De mutaties van de in- en uitstroom van ambtenaren zijn niet volledig verwerkt in de administratie.
Bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking (Bibis) is er zelfs geen personeelsbestand aangetroffen. Dat ministerie wordt aanbevolen te zorgen voor een goede berging van personeelsdossiers in goed sluitende kasten die niet toegankelijk zijn voor derden.
Op het ministerie van Binnenlandse Zaken is er onduidelijkheid over het aantal personeelsleden. Uit de registratie is gebleken dat er ongeveer 49.107 landsdienaren in het bestand van de overheid voorkomen
Onduidelijkheid over opbrengsten
Als het gaat om de middelenbegroting concludeert de Rekenkamer dat op de verschillende ministeries de geraamde ontvangsten niet in alle gevallen juist worden opgenomen in de administratie en dat die daardoor niet aansluiten bij de begrotingsrekening van 2021. Onderliggende stukken blijken niet aanwezig te zijn.
Er zijn onduidelijkheden in het proces van afstortingen, waardoor de Rekenkamer geen uitspraak kan doen over de volledigheid van de middelen. De ontvangsten worden afgestort op de rekening van het ministerie van Financiën en Planning.
Bij Bibis constateert de Rekenkamer, als het gaat om de consulaire diensten, dat er geen sluitend verband is tussen het totale bedrag van de opbrengsten volgens de financiële administratie op het hoofdkantoor en het bedrag dat is opgenomen in de administratie van de buitenposten. Met betrekking tot de inventarisatie van de toeristenkaarten en visum stickervoorraden wordt er geen adequate administratie op de buitenposten en ook niet op het hoofdkantoor bijgehouden. Daardoor zijn er verschillen geconstateerd in de consulaire opbrengsten voor het dienstjaar 2021 die niet konden worden verklaard door het ministerie.
De controle wijst verder uit dat het directoraat Financiën niet beschikt over een bestand van het aantal gepensioneerden. Het ontvangt ook geen overzichten vanuit Cebuma over de betalingen aan gepensioneerden. Hierdoor is er geconstateerd dat het directoraat Financiën geen afstemming dan wel controle doet tussen het aangevraagde bedrag vanuit het Pensioenfonds met het bestand aan pensioengerechtigden. Daardoor ontstaat het risico op fouten en onjuiste dan wel onrechtmatige betalingen uit de staatskas.